Proof of Stake (PoS) to algorytm bezpieczeństwa blockchain, w którym niepotwierdzone transakcje są zabezpieczane przez zamrożone środki w portfelach górników. Im więcej monet uczestnik ma zablokowanych w stosie, tym większa szansa na znalezienie nowego bloku i otrzymanie nagrody.
Zasada potwierdzania transakcji
Wszystkie transakcje są weryfikowane przez specjalne węzły — walidatorów, którzy są wybierani z ogólnej liczby uczestników na podstawie następujących czynników:
- Ilość monet na koncie (stosie);
- Czas zablokowania pieniędzy na stosie (liczba dni x liczba monet w stosie); jest on zerowany natychmiast po otrzymaniu dochodu;
- losowy wybór generatora liczb losowych.
Główne etapy tworzenia bloku:
- Użytkownik, który chce zostać walidatorem, zamraża pieniądze w swoim portfelu. Dopuszcza się ilość większą lub równą stawce minimalnej.
- Aby wygenerować nowy blok, sieć wybiera użytkownika, który jest online i bierze udział w stakingu. Jest przypisany do walidatora zgodnie z warunkowo losową zasadą lub według kolejności zgłoszeń.
- Wyznaczony węzeł weryfikuje dane w bloku i, jeśli wszystko się zgadza, zapisuje je w blockchainie. Saldo jest wynagradzane za wykonaną pracę.
Warto wiedzieć:
- Węzeł przyłapany na próbie oszustwa zostaje ukarany karą w wysokości 100% jego steku.
- Pieniądze na nagrody są pobierane z łącznej kwoty prowizji płaconych przez użytkowników, a nie generowane podczas procesu wydobycia, jak w przypadku PoW.
- Udział własnościowy określa teoretyczną maksymalną liczbę bloków, które może sprawdzić dany walidator. Na przykład właściciel 4% całkowitej liczby monet będących w obiegu będzie przetwarzał 4% wszystkich bloków w sieci lub mniej. Innymi słowy, prawdopodobieństwo otrzymania nagrody wyniosłoby 4%.
Specyfika emisji monet przy korzystaniu z usługi PoS
Pełna emisja jest przeprowadzana już na etapie startu, a dystrybucja monet wśród użytkowników odbywa się na jeden z dwóch sposobów.
- Klasyczna sprzedaż za pośrednictwem ICO. W tym przypadku większość pieniędzy znajduje się początkowo pod kontrolą deweloperów, co jest sprzeczne z podstawową ideą decentralizacji. Do rozwiązania tego problemu zastosowano następującą metodę.
- Początkowe generowanie monet zgodnie z zasadą Proof-of-Work, a następnie powrót do zasady Proof-of-Stake. W tym przypadku zasada decentralizacji jest przestrzegana na wszystkich etapach, a cena kryptowaluty jest bezpośrednio związana z wartością jej wydobycia.
Odmiany stackingu
- Samodzielny techniczny (klasyczny). Pieniądze są zamrożone w portfelu, pozostaje tylko czekać na nagrodę. Problemem jest kwota minimalna, na którą nie może sobie pozwolić 90% użytkowników. Zatem w Ethereum jest to 32 ETH (67 000 USD), w Tezos — 10 000 XTZ (28 600 USD), w DASH — 1 000 (133 000 USD). Wymagany okres przechowywania monet może wynosić od kilku dni do kilku lat. Jeśli walidator okaże się offline, zostanie ukarany grzywną.
- Zimny. Pieniądze są przechowywane na saldzie portfela sprzętowego (np. Trezor, Ledger). Nie jest wymagane stałe połączenie z Internetem. Opłaty są zatrzymywane natychmiast po wypłacie środków. Odpowiedni dla dużych hodowców, ponieważ zapewnia maksymalne bezpieczeństwo pieniędzy.
- Delegowany. Monety są deponowane na saldzie brokera i dzielone ze środkami innych klientów. Dzięki akumulacji środków pośrednik uzyskuje duży udział w rynku i duże szanse na zarobek. Głównymi przedstawicielami stakingu delegowanego są giełdy kryptowalutowe, platformy SaaS (Staking-as-Service), pule stackerów (w tym DeFi). Główną zaletą dla inwestorów jest to, że nie trzeba rozumieć skomplikowanych ustawień technicznych, kontrolować i wspierać procesu.
Możliwy poziom dochodu
Dochó zależy bezpośrednio od statusu kryptowaluty, kwoty i sposobu inwestowania. Dobrze znane i stabilne monety przyniosą zysk w wysokości od 5% do 10% rocznie, przy najmniejszym ryzyku załamania się ceny samego aktywa. Nowe projekty mogą obiecywać 150%, a nawet 1000%, ale w ostatecznym rozrachunku jest to tylko pumpu na nieznanych giełdach, po którym następuje śmierć monety.
- DASH – 9%,
- Tezos – 8%,
- Quantum- 6%,
- Fale – 5%,
- ADA – 5%,
- Tron – 5%,
- EOS – 4%.
Giełda kryptowalutowa Binance oferuje następujące typy:
- Stały stacking. Środki są deponowane na okres 15-90 dni, a oprocentowanie wynosi od 2,5% do 46% w skali roku. W przypadku przedwczesnego zamknięcia lokaty zwrócona zostanie tylko pierwotna kwota bez naliczonych odsetek.
- DeFi Stacking. Środki użytkowników są inwestowane w pule zdecentralizowanych projektów finansowych. Binance nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne ryzyko związane z włamaniami hakerów na platformy zewnętrzne. Stosuje się zmienne oprocentowanie (korygowane codziennie), elastyczną blokadę (środki można wypłacić w dowolnym momencie bez naliczania odsetek). Rentowność waha się od 1,7% do 10,25% rocznie.
Na giełdach DeFi średnia rozpiętość ofert zakładów na różne tokeny wynosi od 2% do 400% w niektórych obszarach. Zazwyczaj duże X są obiecane za posiadanie wysoce wyspecjalizowanych lub nowych, niewykorzystanych aktywów. Głównym zagrożeniem w takim przypadku jest zwiększona zmienność, która w każdej chwili może spowodować gwałtowny spadek ceny zablokowanego tokena.
51% ryzyka
Problemem większości jest sytuacja, w której atakujący przejmują kontrolę nad ponad połową sieci. Dzięki temu mogą oni kontrolować tworzenie bloków i cofać transakcje, tworząc równoległy łańcuch. O ile w systemie Proof-of-Work wymaga to utrzymania połowy światowej mocy obliczeniowej sieci, o tyle w systemie Proof-of-Stake przeważająca część monet musi zostać zakupiona.
Jeśli atak się nie powiedzie i blockchain ujawni, że walidator jest oszustem, wszystkie pieniądze z jego salda zostaną skonfiskowane na konto systemu. Teoretycznie więc pula, w której znajduje się połowa monet, może stracić je wszystkie naraz. W PoW taki cios jest równoznaczny z utratą swojej farmy górniczej.
Prawdopodobieństwo, że grupa ludzi będzie w stanie odkupić taką ilość kryptowaluty i zaryzykować, jest bliskie zeru
Znane kryptowaluty PoS
- EOS,
- NEO,
- TEZOS,
- LISK,
- TRON,
- ALGORAND,
- ONTOLOGIA,
- Ethereum,
- UMI,
- VeChain,
- DOT (Polkadot),
- BNB (Binace Coin),
- SOL (Solana).
Zalety i wady systemu Proof-of-Stake
Zalety:
- Przyjazny dla środowiska. W przeciwieństwie do PoW nie wymaga monstrualnych kosztów energii i ciągłej konserwacji skomplikowanych technicznie urządzeń. Zmniejsza to ślad węglowy, który w przypadku bitcoina wynosi 17,7 mln ton dwutlenku węgla.
- Odporność na ataki większości (51%). Atakujący muszą nie tylko wejść w posiadanie kontrolnego pakietu monet, ale także podjąć ryzyko, aby przejąć kontrolę. Ogromne ryzyko sprawia, że taka strategia jest całkowicie nieopłacalna.
- Mała prowizja. Podczas gdy w sieciach PoW można bez problemu pobierać opłaty w wysokości 100 dolarów za transakcję, w PoS jest to często kwestia kilku centów.
- Szybkość transakcji. Kilka sekund w porównaniu z godzinnym oczekiwaniem w PoW.
Wady:
- Trudny etap startowy. Ponieważ nie ma wbudowanych narzędzi do alokacji monet, trzeba albo przeprowadzić ICO z ograniczoną podażą, albo zastosować tymczasowy algorytm PoW.
- Wysoki poziom centralizacji. Pieniądze są często w posiadaniu ograniczonej liczby osób. Na przykład na początku trudno jest wybrać taką cenę ICO, która przyniesie maksymalną liczbę kupujących, a jednocześnie sprawi, że duża ilość środków nie trafi w ręce jednej osoby. Po zgromadzeniu monet węzły zyskują większą moc w sieci. Właściciele dużych obiektów mogą głosować nad dalszymi decyzjami dotyczącymi rozwoju sieci (w NEO itp.).
- Wysoki próg wejścia. W przypadku niektórych kryptowalut trzeba będzie sprzedać mieszkanie lub samochód, zaciągnąć kredyt w wysokości kilku milionów, żeby przystąpić do klasycznego stakingu.